Veb saytlarda konversiya optimallaşdırılması vacibdirmi?

Rəqəmsal dünyada yalnız sayt yaratmaq kifayət deyil. Əsas məsələ odur ki, həmin sayt sizin biznesinizə real nəticə gətirsin – yəni müştəri toplasın, məhsul satsın, xidmət sifariş qəbul etsin və ya sadəcə olaraq insanları məlumatlandırıb abunəçi qazansın. Bu məqalədə konversiya optimallaşdırılması ilə bağlı geniş izah verilmişdir. Oxumadan bir başa xidmətə keçərək qiymətlərə baxmaq istəyirsənsə o zaman kliklə.

Sadə dillə desək, konversiya – saytınıza daxil olan ziyarətçinin sizin istədiyiniz hərəkəti etməsidir. Məsələn, bir e-ticarət saytında bu, məhsul alışı ola bilər. Xidmət saytında isə əlaqə formasını doldurmaq və ya “zəng et” düyməsinə basmaq konversiya hesab olunur. Saytda bunun üçün UX dizayn və UI dizayn elementləri çox böyük rol oynayır.

Amma problem ondadır ki, çox sayda sayt sahibi böyük əziyyətlə reklam edir, SEO-ya pul xərcləyir, ziyarətçi toplayır… amma nəticədə satışlar çox da artmır. Bunun səbəbi sadədir: saytda konversiya optimizasiyası aparılmayıb.

Bu məqalədə “Saytlarda Konversiya Optimallaşdırılması – Bu nədir?” sualına cavab verəcək, onun əhəmiyyətini izah edəcək və həm yerli, həm də dünya praktikasından maraqlı nümunələr paylaşacağıq.

Veb-saytlarda konversiya nədir?

Gəlin bəzi nümunələrə baxaq sonra məqaləni oxumağa davam edərsiz

Konversiyanın zəif olduğu sayt

---

Konversiyanın yaxşı olduğu sayt

Şəkillərdə oxşar məhsulları satan 2 şirkətin saytlarının əsas, kateqoriya və məhsul səhifələri görünür. İlk baxışdan belə hansı saytda müştəri yönümlü dizaynın olduğu diqqəti çəkir. Dövrümüzdə internet istifadəçilərinin 70-80% hissəsi mobil platformalarda internetə daxil olur. Ona görə də mobil telefonda sayta daxil olarkən scrool etmədən saytın nə satdığını, əsas məhsul kateqoriyalarını, xüsusi təkliflərini, CTA düymələrini və digər əlaqə formalarını görməlidir. Əks halda yanlış sayta düşdüyünü zənn edib çıxacaq.

German Computers və Coolblue saytlarının konversiya baxımından müqayisəsi

Məqaləni oxumağa davam. Veb saytlarda konversiya nədir? Başqa sözlə, konversiya hər zaman “ziyarətçini müştəriyə çevirmək” prosesidir. Əgər sayta 1000 nəfər daxil olub onlardan yalnız 10 nəfər məhsul alırsa, konversiya dərəcəsi 1% olur. Əgər bu rəqəmi 2%-ə qaldırmaq mümkün olsa, satışlar ikiqat artmış olar – əlavə reklama pul xərcləmədən.

Konversiyanın əsas məqsədi, sadəcə trafik cəlb etmək deyil, həm də bu trafikdən real dəyər əldə etməkdir. Yəni, bir veb-sayta 1000 nəfərin daxil olması vacib olsa da, bu ziyarətçilərdən neçəsinin istənilən hərəkəti etdiyi daha əhəmiyyətlidir. Bu səbəbdən konversiya yalnız son nəticəni deyil, həm də istifadəçi davranışını və səyahətini dəyərləndirməyə imkan verir.

Konversiya rəqəmsal marketinqin ən əsas anlayışlarından biridir və veb-saytların uğurunu ölçmək üçün istifadə olunur. Ən sadə mənada, konversiya, veb-saytın ziyarətçisinin hədəf olaraq müəyyən edilmiş bir hərəkəti tamamlamasıdır. Bu hərəkət, veb-saytın məqsədindən asılı olaraq müxtəlif ola bilər. Məsələn, bir e-ticarət saytı üçün konversiya, bir məhsulun alınması, bir bloq saytı üçün isə bülletenə abunə olmaq ola bilər.

Konversiya növləri

Konversiyalar iki əsas kateqoriyaya bölünür: makro-konversiyalar və mikro-konversiyalar.

Makro-konversiyalar: Bu, veb-saytın əsas məqsədini təşkil edən ən vacib hədəf hərəkətidir. Adətən bu, bir şirkət üçün gəlir və ya birbaşa dəyər yaradan hərəkətlərdir.

Makro-konversiya nümunələri:

✅ Bir məhsulun alınması (e-ticarət)

✅ Xidmət üçün müqavilə imzalamaq

✅ Bir proqram təminatına abunə olmaq

✅ Zəng üçün forma doldurmaq (lead generation)

Mikro-konversiyalar: Bu, istifadəçini makro-konversiyaya aparan daha kiçik addımlardır. Bu hərəkətlər, birbaşa gəlir gətirməsə də, veb-saytın effektivliyini artırır və istifadəçinin məhsula və ya xidmətə olan marağını göstərir. Mikro-konversiyaları izləmək, istifadəçi səyahətindəki tıxacları və problemləri tapmağa kömək edir.

Mikro-konversiya nümunələri:

✅ Bülletenə abunə olmaq

✅ Əlaqə səhifəsinə daxil olmaq

✅ Səbətə məhsul əlavə etmək

✅ Videoya baxmaq və ya PDF yükləmək

✅ Hesab yaratmaq

Konversiyaya təsir edən əsas amillər

Konversiya dərəcəsi (Conversion Rate)

Konversiya dərəcəsi konversiyanın ölçülməsi üçün istifadə olunan bir göstəricidir. Bu, veb-saytın ziyarətçilərinin neçə faizinin müəyyən hədəf hərəkəti tamamladığını göstərir.

Konversiya dərəcəsi belə hesablanır:

Konversiya Dərəcəsi = (Konversiyaların sayı / Veb-saytın Ziyarətçilərinin Sayı) x 100%

Məsələn, veb-saytınızı 1000 nəfər ziyarət edib və onlardan 20-si bir məhsul alıbsa, konversiya dərəcəsi 2% (20/1000 x 100%) olacaq.

Konversiya üçün UX/UI dizaynın rolu

Veb-saytda istifadəçi təcrübəsi (UX) və istifadəçi interfeysi (UI) dizaynı konversiya dərəcəsinə birbaşa təsir edən ən kritik amillərdəndir. Saytın gözəl görünməsi (UI) və rahat istifadə edilməsi (UX) istifadəçinin məhsul və ya xidmətə olan etibarını və məmnuniyyətini artırır, nəticədə hədəf hərəkəti yerinə yetirmə ehtimalını yüksəldir.

UX dizayn (User Experience), istifadəçinin veb-saytla ünsiyyəti zamanı hiss etdiyi bütün duyğuları və təəssüratları əhatə edir. Bu, sadəcə vizual dizayn deyil, həm də saytın məntiqi quruluşu, naviqasiyanın rahatlığı, məlumatın asanlıqla tapılması və formaların sadəliyi kimi məsələləri özündə birləşdirir. Bu elementlər konversiya optimizasiyası üçün çox vacibdir .

✅ Asan naviqasiya: İstifadəçi axtardığını tez tapa bilmədikdə saytı tərk edir. Açıq menyular, yaxşı kateqoriyalara bölünmüş məzmun və güclü axtarış funksiyası konversiya üçün vacibdir.

✅ Minimalistik dizayn: Çoxsaylı elementlər və məlumatsız vizual görüntülər istifadəçini çaşdıra bilər. Sadə və təmiz dizayn, istifadəçini əsas məqsədə – məsələn, alış-veriş etməyə – yönəldir.

✅ Veb-saytın sürəti: Yavaş yüklənən səhifələr istifadəçinin səbrini tükəndirir və onların saytı tərk etməsinə səbəb olur. Hətta bir neçə saniyəlik gecikmə konversiya dərəcəsini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı sala bilər.

✅ Mobil optimallaşdırma: İstifadəçilərin əksəriyyəti veb-saytlara mobil cihazlardan daxil olur. Mobil versiyanın rahat və intuitiv olması, yaxşı istifadəçi təcrübəsi yaratmaq üçün əvəzsizdir.

UI dizaynı (User Interface) isə veb-saytın vizual görünüşü ilə bağlıdır. Bu, düymələrin rəngi, şriftlər, şəkillər, ikonlar və digər qrafik elementləri əhatə edir. Yaxşı UI dizaynı UX-i dəstəkləyir və istifadəçiyə xoş təəssürat bağışlayır.

✅ Aydın və cəlbedici CTA (Call-to-Action) düymələri: “İndi Al”, “Səbətə əlavə et” kimi düymələrin rəngi, forması və mətni istifadəçini hərəkət etməyə təşviq etməlidir. Bu düymələr asanlıqla görünməli və başa düşülməlidir.

✅ Vizual iyerarxiya: Ən vacib elementlərin (məsələn, qiymət, məhsul şəkli, CTA düyməsi) daha böyük və diqqətçəkən olması istifadəçini konversiyaya doğru istiqamətləndirir.

✅ Konsistentlik: Saytın bütün səhifələrində eyni dizayn elementlərinin, rənglərin və şriftlərin istifadə olunması istifadəçi üçün tanış bir mühit yaradır və etibarlılığı artırır.

Qısaca, UX dizayn və UI dizaynı güvən və məmnuniyyət yaratmaqla konversiyanı artırır. İstifadəçi saytda özünü rahat və təhlükəsiz hiss etdikdə, axtardığını asanlıqla tapdıqda və prosesin sadə olduğunu gördükdə, hədəf hərəkəti tamamlaması ehtimalı yüksək olur.

Konversiyanı artırmağın yolları (CRO – Conversion Rate Optimization)

Konversiya optimallaşdırılması (CRO – Conversion Rate Optimization) saytın ziyarətçilərini daha çox müştəriyə çevirmək üçün aparılan sistemli işlər toplusudur.

Sadə dillə desək, siz artıq saytınıza reklam, SEO və ya sosial media vasitəsilə insanları gətirmisiniz. Amma onların yalnız kiçik bir hissəsi hərəkət edir: məhsul alır, form doldurur və ya əlaqə saxlayır. CRO isə həmin faizi artırmaq üçün edilən düzəlişlər və testlərdir.

Çox biznes səhvən yalnız daha çox ziyarətçi toplamağa fokuslanır. Halbuki, əlavə trafik gətirmək üçün reklam büdcəsi artırılır, amma nəticələr çox da dəyişmir. Konversiya optimizasiyası isə mövcud ziyarətçiləri daha səmərəli müştəriyə çevirməklə işləyir. Bu, “az ziyarətçi ilə daha çox satış” deməkdir.

Bunu etmək üçün aşağıdakı addımlar atıla bilər:

✅ A/B testləri aparmaq: Veb-saytın müxtəlif elementlərinin (məsələn, düymənin rəngi, başlığın mətni) iki fərqli versiyasını müqayisə edərək hansının daha yaxşı nəticə verdiyini tapmaq.

✅ Etibarlılığı gücləndirmək: Müştəri rəyləri, etimad nişanları və təhlükəsizlik sertifikatları istifadəçilərin sayta olan inamını artırır.

✅ Kontent optimallaşdırılması: Açıq və aydın məhsul təsvirləri, yüksək keyfiyyətli şəkillər və ya videolar istifadəçinin qərar verməsini asanlaşdırır.

✅ Analitik izləmə – Google Analytics, heatmap və scrollmap vasitəsilə istifadəçi davranışını anlamaq.

Konversiya veb-saytınızın nə dərəcədə effektiv olduğunu göstərən ən vacib metrikdir. Sadəcə trafik cəlb etmək yerinə, bu trafikdən maksimum fayda əldə etməyə fokuslanmaq, rəqəmsal marketinqin uzunmüddətli uğurunu təmin edir. Konversiya dərəcəsini davamlı olaraq izləmək və optimallaşdırmaq, biznesinizin rəqəmsal dünyada daha rəqabətədavamlı olmasına imkan yaradır.

Niyə konversiya optimallaşdırılması vacibdir?

Bugünkü rəqəmsal bazarda yalnız saytın olması və ya reklama büdcə xərcləmək kifayət deyil. Əsas məsələ – o trafikin nə qədərinin nəticəyə çevrilməsidir. Konversiya optimallaşdırılması isə biznes üçün bir neçə əsas üstünlük yaradır:

1. Marketinq xərclərinin azalması

Əgər saytınızın konversiya dərəcəsi yüksəlibsə, eyni reklam büdcəsi ilə daha çox müştəri qazanırsınız. Yəni əlavə trafik almağa pul xərcləmədən nəticə artır.

2. ROI-nin artması

ROI (Return on Investment – investisiyanın geri dönüşü) hər biznesin əsas göstəricilərindən biridir. CRO ilə əldə edilən hər kiçik artım, ümumi gəlirinizdə böyük fərq yarada bilər.

3. Rəqiblərə qarşı üstünlük

Bazar çox vaxt oxşar məhsul və xidmətlərlə doludur. Kim daha rahat, sürətli və sadə istifadəçi təcrübəsi təqdim edirsə, müştəri onu seçir. Konversiya optimallaşdırılması sizə bu üstünlüyü qazandırır.

4. Real biznes nəticələri

SEO və ya reklam yalnız ziyarətçi gətirir, amma CRO həmin ziyarətçiləri müştəriyə çevirir. Bu da birbaşa satış, müraciət və gəlir artımı deməkdir.

Bir cümlə ilə: Konversiya optimallaşdırılması – az büdcə ilə daha çox nəticə qazanmağın ən ağıllı yoludur.

Real nümunələr

Konversiya optimallaşdırılmasının gücünü ən yaxşı şəkildə praktik nümunələr göstərir. Dünyada və Azərbaycanda sadə dəyişikliklərin böyük fərq yaratdığı çox sayda hadisə var.

✅ Xarici nümunələr

Amazon-un “1-Click Order” funksiyası – sadəcə bir düymə ilə sifarişi tamamlamaq imkanı verən bu yenilik, şirkətə milyonlarla əlavə satış gətirdi. Çünki müştəri uzun prosesdən keçmədən tez qərar verə bildi.

Form sadələşdirilməsi – bir ABŞ şirkəti əlaqə formundakı sahələrin sayını 8-dən 3-ə endirdi. Nəticədə müraciətlərin sayı 40% artdı.

✅ Yerli nümunələr

Azərbaycandakı bir onlayn mağaza səbət səhifəsinə “kartla ödəniş” seçimini əlavə etdikdən sonra sifarişlərin tamamlanma faizi nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəldi. Çünki müştəri daha rahat ödəniş üsulu gördü.

Digər bir xidmət şirkəti saytına WhatsApp-a birbaşa keçid düyməsi yerləşdirdi. Nəticədə telefonla zəng etməkdə çətinlik çəkən müştərilər sadəcə bir kliklə mesaj göndərərək xidmətə müraciət etdilər.

✅ Sadə dəyişikliklərin təsiri

Bəzən rəng, dizayn və ya düymənin yeri belə böyük fərq yaradır. Məsələn:

CTA düyməsini (“İndi sifariş et”) yaşıl rəngdən narıncı rəngə dəyişən şirkətin klikləmə faizi 15% artıb.

Məhsul səhifəsinə müştəri rəyləri əlavə edən mağaza satışlarda 20%-ə qədər yüksəliş görüb.

Bu nümunələr göstərir ki, konversiya optimallaşdırılması yalnız böyük şirkətlər üçün deyil – kiçik və orta bizneslər üçün də asanlıqla tətbiq olunaraq ciddi nəticələr gətirə bilər.

Nəticə və çağırış

Konversiya optimallaşdırılması (CRO) bəzən şirkətlər tərəfindən ikinci plana atılır, halbuki biznesin gəlirini birbaşa artıran ən güclü alətlərdən biridir.

Əlavə reklam büdcəsi ayırmadan, sadəcə saytınızda istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırmaqla daha çox satış, müraciət və ya qeydiyyat qazanmaq mümkündür. Bəzən sadə bir dəyişiklik – məsələn, CTA düyməsinin rəngi, form sahələrinin azalması və ya ödəniş prosesinin sadələşdirilməsi – nəticəni 20-30% artıra bilir.

Unutmayaq ki, rəqəmsal bazarda hamı oxşar məhsul və xidmət satır. Fərqi yaradan məhz istifadəçinin rahatlığı və etibarıdır.

🔑 Bir cümlə ilə desək: CRO – daha çox ziyarətçi toplamaq deyil, mövcud ziyarətçilərdən daha çox müştəri qazanmaqdır.

👉 Əgər siz də saytınızda konversiya optimallaşdırılması ilə bağlı addım atmaq və nəticələrinizi artırmaq istəyirsinizsə, indi ən doğru vaxtdır. Kiçik dəyişikliklər bu gündən etibarən biznesinizin gələcəyini dəyişə bilər.